Mình từng là “chuyên gia” ẵm con đi gặp bác sĩ hoặc bệnh viện. Hồi mới có con, cái gì cũng lo, cái gì cũng sợ. Nhớ có lần một bác sĩ đã nói thế này với mình:
“Con nít không đứa nào là không bệnh hết. Vì cơ thể của chúng đang trưởng thành, hệ miễn dịch đang hoạt động. Sốt, ho, sổ mũi… là cách mà cơ thể của con “chiến đấu” với bệnh tật. Chị nói từ khi đi nhà trẻ, con bệnh nhiều hơn; là vì khi đi học, bọn trẻ không chỉ chia sẻ với nhau đồ chơi, mà còn chia sẻ bệnh nữa. Đó là cách mà con cái chúng ta bước vào thế giới. Con nít đứa nào cũng bệnh, và bệnh là điều bình thường. Chỉ có điều, là cha mẹ, chúng ta không muốn chấp nhận điều bình thường đó mà thôi! Chúng ta không thể chịu đựng được khi thấy con bệnh. Tôi cũng có con nhỏ, nên tôi rất là hiểu sự lo lắng của chị.”
Dưới đây là một bài viết nhỏ về 2 vấn đề cần quan tâm khi con bệnh.
I. MẤT NƯỚC (DEHYDRATION)
Nhiều cha mẹ lo lắng vì con không chịu ăn uống gì khi bệnh. Nhưng thật ra, người lớn cũng vậy, khi bệnh đâu có ai muốn ăn gì đâu. Vì vậy, khi con bệnh, điều quan trọng không phải là ép con ăn, mà cần khuyến khích con uống nhiều nước.
Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết con có bị mất nước hay không:
- – Khô miệng, hoặc nước bọt dẻo/đặc
- – Khóc nhưng không có nước mắt, hoặc rất ít nước mắt
- – Mắt thâm quầng
- – Thóp trũng đối với trẻ nhỏ
- – Trong vòng 6 đến 8 tiếng mà tiểu rất ít, hoặc nước tiểu đậm màu (đối với trẻ nhỏ)
- – Trong vòng 12 tiếng mà không đi tiểu hoặc nước tiểu đậm màu
o Lưu ý: Dấu hiệu tốt nhất để biết con có bị mất nước hay không là nhìn vào màu nước tiểu của con.
- – Da khô, lạnh
- – Mệt mỏi
Điều gì xảy ra trong cơ thể khi bị mất nước
- – Hạ huyết áp: Khi mất nước, thể tích máu tụt xuống, làm áp suất trong máu hạ. Hạ huyết áp sẽ làm cho bé chóng mặt, hoặc ngất xỉu.
- – Tim đập nhanh: Huyết áp thấp nên máu sẽ chậm đến các cơ quan trong cơ thể. Để cân bằng điều đó, tim sẽ làm việc nhiều hơn, cực hơn bằng cách đập nhanh để bơm máu đến các cơ quan này. Tim đập nhanh sẽ làm cho bé mệt.
- – Thở nhanh: Tim làm việc nhanh để bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể nên phải cần nhiều oxy. Để bù đắp vào việc thiếu hụt oxy thì phổi cũng phải hoạt động liên tục.
- – Suy thận: Thận có chức năng lọc máu, giúp ổn định huyết áp. Nếu cơ thể bị mất nước, thận không nhận được lượng nước đủ để làm việc, do đó sẽ làm việc không hiệu quả.
Làm gì khi bị mất nước:
- Nếu bé bmht, cho bé bú thường xuyên để bù vào lượng nước bị mất
- Nếu bé đã ăn dặm, mẹ có thể cho bé dung dịch bù nước.
– KHÔNG NÊN cho bé uống nước trái cây hoặc nước uống có gas, đặc biệt nếu bé đang có vấn đề về đường ruột hoặc ói mửa.
- Nếu bé không thể dung nạp được nước vì có vấn đề về nuốt, hãy cho bé nhập viện để truyền dịch.
II. KHÓ KHĂN KHI THỞ
Bé sơ sinh thở trung bình 60 lần/phút, người lớn thở 12-20 lần/phút. Các lần thở của bé sơ sinh thường nhanh, ngắn. Bé sơ sinh thở trên 60 lần/phút được gọi là thở nhanh, bé thở nhanh sẽ dễ mệt. Cha mẹ cần lưu ý điều này.
Nếu bé thở hơn 60 lần/phút, có vẻ ủ rũ, xanh xao, ho hơn bình thường, sốt trên 38 độ, khó khăn khi thở, không thể bú/ăn bình thường vì khó thở, hoặc mỗi lần thở thì các cơ phụ (accessory muscles) như cơ dưới sườn và cổ thóp lại mỗi lần thở, các bố mẹ hãy lập tức gọi bác sĩ hoặc đưa bé đến bệnh viện ngay.
Dưới đây là một clip từ youtube để hình dung ra khi bé thở khó thì sẽ như thế nào
https://www.youtube.com/watch?v=U-RfbrnMJZE
Đối với các bé có tiền sử bị hen suyễn (asthma) thì cha mẹ có thể chuẩn bị sẵn thuốc cho con để giúp con thở dễ dàng hơn.
Trên đây là hai vấn đề cần quan tâm khi con ốm. Thật ra đây chỉ là tóm lược những gì mình muốn viết ra chứ chưa đầy đủ lắm. Khi nào sắp xếp được thời gian mình sẽ viết chi tiết và rõ ràng hơn.
